2001, diğer adıyla The Chronic 2001, Amerikalı rapçi ve yapımcı Dr. Dre'nin ikinci stüdyo albümüdür. 16 Kasım 1999'da Interscope Records şirketinden yayınlandı. Kayıtları 1997 ve 1999 arasında gerçekleşen albümün prodüksiyonunu Dr. Dre, Mel-Man ve Lord Finesse üstlendi. Dr. Dre'nin 1992'de çıkardığı The Chronic albümünden sonra gelen albümüdür ve Snoop Dogg, Kurupt ve Eminem gibi isimleri konuk etmektedir. 2001 albümü, öncüsünün G-funk soundunu yansıtmakta ve şiddet, seks, uyuşturucu kullanımı, çeteler ve suç gibi gangsta rap konuları etrafında dönmektedir.
Albüm, yayınlandığı hafta ülkesinde 516 bin kopya satarak Amerikan Billboard 200 listesine iki numaradan giriş yaptı. Albümden üç başarılı single çıktı. Amerika Birleşik Devletleri'nde günümüze dek altı milyonu aşkın satış elde eden albüm, altı platin plak sahibidir. Albümdeki gangsta teması zaman zaman eleştirilse de, 2001 albümü müzik yazarlarından genelde olumlu yorumlar aldı. 2001, yıllar süren sessizliğin ardından Batı Yakası hip hop'ını canlandıran ve Dr. Dre'nin yeni kuşak dinleyicilere de hitap edebildiğini gösteren albüm olarak kabul edilmektedir.
The New York Times{{'}}a verdiği röportajda Dr. Dre, bu albümü yapmaktaki temel motivasyonunun; dinleyicilerin ve medyanın, kendisinin prodüksiyon ve rap yetenekleri hakkındaki şüphelerini ortadan kaldırmak ve kendini kanıtlamak olduğunu ifade etti. Bu şüpheler, Dre'nin ilk albümü The Chronic{{'}}ten bu yana herhangi bir albüm çıkarmamış olmasından kaynaklanıyordu:
Albümün başta bir mixtape olması planlanıyordu; parçalar geçiş bölümleri ve turntable efektleriyle birbirine bağlanacaktı, ancak sonradan bir film gibi olacak şekilde değiştirildi. Dr. Dre bununla ilgili, "Duyduğunuz her şey planlandı. Bu bir film ve değişik durumlar yaşanıyor. Reklamlar var, dokunaklı anlar, agresif anlar var. 'Porno için Ara' bile var. Bir filmde olması gereken her şey var." dedi.1 Albümü kulüplerde ya da radyolarda çalınması için değil, yalnızca eğlence için kaydettiğini söyleyen Dr. Dre, "Bu albümle bir mesaj falan vermeye çalışmıyorum. Yalnızca hardcore hip-hop yaptım ve kara mizah dokunuşları da eklemeye çalıştım. Medyanın bunu alıp eğlence dışında bir şey yapmaya çalıştığı zamanlar oldu. Bunu çok ciddiye almamalısınız."2
Albümdeki şarkı sözlerinin bir bölümü çeşitli gölge yazarlar tarafından kaleme alındı. Bunlardan bir tanesinin Royce da 5'9" olduğu biliniyordu.3 Albümdeki son parça olan "The Message"ı onun yazdığı bilinmekle birlikte,4 albüm kitapçığında adı geçmemektedir. Royce'un yazdığı "The Throne Is Mine" ve "Stay In Your Place" gibi parçalar albümde kullanılmadı ve sonraki yıllarda çeşitli mixtape'ler içinde yayınlandı.5 Bu öne çıkan gölge yazarlardan biri de "Still D.R.E."yi yazan Jay-Z idi.6
2001, idarî yapımcılığını Dr. Dre'nin üstlendiği Eminem albümü The Slim Shady LP ile aynı dönemde kaydedildi. Eminem'in albümündeki prodüksiyon tarzı bu albümde de devam etti. Seyrek ritimler ve daha az sample kullanımı, albümün müzik altyapısına hakim oldu.78 Solo çalışmalarıyla tanınan başarılı prodüktör Scott Storch, Dr. Dre'nin ikinci albümü 2001{{'}}deki bazı parçaların yazımına katkıda bulundu ve bazı parçalarda klavye çaldı. Storch, 2006'da Rolling Stone{{'}}a şöyle konuştu: "O zaman, Dr. Dre'nin çaresizce bir şeye ihtiyaç duyduğunu gördüm. Yakıt enjeksiyonuna ihtiyacı vardı ve Dr. Dre benden azot oksit olarak yararlandı. Beni mix'in içine attı; piyano soundu, yaylılar ve orkestrasyonla yeni bir tat yakaladım. Ben klavyedeydim, Mike [Elizondo] bas gitardaydı ve Dr. Dre elektronik davulun başındaydı".9 Time dergisinden Josh Tyrangiel, makalesinde şöyle demektedir: "Her Dre parçası aynı şekilde başlamakta, elektronik baterinin arkasında Dre ve bir oda dolusu güvenilir müzisyenler. (Çağrı cihazı taşıyorlar, o çalışmak istediğinde çalışıyorlar.) Bir beat programlıyor ve müzisyenlerden bunu solo olarak çalmalarını istiyor. Hoşuna giden bir şey duyduğunda, o müzisyeni diğerlerinin yanından ayrırıyor ve ona soundu nasıl daha iyi hâle getireceğini söylüyor."10
Albüm, Dr. Dre ve Mel-Man'in ortak prodüksiyonudur ve genelde olumlu yorumlar aldı. Allmusic yazarı Stephen Thomas Erlewine, Dr. Dre'nin önceki albümü The Chronic{{'}}teki G-funk ritimlerini geliştirdiğini söyledi: "Kendini çok zorladı; uğursuz yaylılar, duygulu vokaller ve reggae ekleyerek çeşitlemeler yaptı ve oldukça ilginç şekilde yeniden ele aldı [...] Sound bakımından birinci sınıf hakiki gangsta." yazdı.11 Entertainment Weekly{{'}}den Tom Sinclair, "mixin içinde ve dışında hakim olan baslar, yaylılar ve synthler arasında akan serin klavyeler, rahatsız edici şekilde tanıdık gitar dokunuşları iç noktalama sağlıyor. " dedi.12 NME, albümün prodüksiyonunu "patentli tektonik funk ritimleri ve dokunaklı bir ortam" olarak nitelendirdi.13 Prodüksiyonu öven PopMatters, "hip-hop ritimleri akılda kalıcı, bazen gözünüzün önünde, bazen kurnaz ama her zaman Dre'nin sesinin gücüne iyi bir fon oluyor." yazdı.14 The New York Times yazarı Jon Pareles, beatler hakkında "yalın ve kusursuz, her biri ritim, rap, melodi ve stratejik sessizliklerin özlü bir kombinasyonu" yorumunu yaptı.15 Ayrıca bu albümde Dr. Dre ilk kez, önceleri The Roots üyesi olan klavyeci Scott Storch ile çalıştı. "Still D.R.E." gibi birkaç parçada yazar olarak görev alan Storch, sonraki yıllarda başarılı bir prodüktör oldu ve zaman zaman Dr. Dre ile çalışmalar yaptı.16
Albümdeki sözler eleştiriler topladı ve tartışmalara yol açtı. Gangsta rap'e bağlı olarak şiddet, seks, sokak çeteleri, arabadan ateş etmek, suç ve uyuşturucu kullanımı gibi konular albüme hakim oldu. Stephen Thomas Erlewine, albümdeki tek konunun "şiddet, uyuşturucu, kadın, silah ve gangsterler" olduğunu söyledi. Bu konuların tekrarlanmasını ve son on yıldır değişmemesini eleştirdi.17 Eleştirmenler Dr. Dre'nin 1996'daki Dr. Dre Presents the Aftermath albümünden çıkan "Been There, Done That" single'ı ile başlattığı "kendine yenileme" çabalarından uzaklaştığına da dikkat çektiler.1819 PopMatters, sözlerin fazlasıyla açık olduğunu ifade etmekle birlikte, Dre'nin rap tarzını ve flowlarını övgüyle karşıladı: "Kafiyeleri hızlı, can alıcı kısımlarla dolu rahat bir tarzı var."20 Dr. Dre'nin hip hop müzikte yeniden ön plana çıkmasından söz eden "Still D.R.E." ve "Forgot About Dre" gibi parçalar da albümde yer aldı. Birçok eleştirmen, Dre'nin ölen kardeşine ithaf ettiği "The Message" adlı parçaya da değindi. Bu kadar açık sözler olmasaydı, albümün nasıl olabileceğini gösteren bir şarkı olduğunu ifade ettiler.2122 PopMatters, şarkıyı "tümüyle güzel" ve "bir modern rap klasiği" olarak nitelendirdi.23
{{Dinle | dosyaismi = Dr. Dre - Still D.R.E..ogg | başlık = "Still D.R.E." | açıklama = Şarkının müzik altyapısı, Dr. Dre'nin The Chronic (1992) adlı önceki albümüne göre farklılık gösteriyor. | yardım = }} |
Albümden üç single yayınlandı: "Still D.R.E.", "Forgot About Dre" ve "The Next Episode". "Fuck You", "Let's Get High", "What's the Difference" ve "Xxplosive" single olarak yayınlanmamasına rağmen, bir süre Amerikan radyolarında çalındılar ve bu şekilde Hot R&B/Hip-Hop Singles & Tracks listesine giriş yaptılar.24 "Still D.R.E.", albümün öncü single'ı olarak Ekim 1999'da piyasaya çıktı. Billboard Hot 100'de 93, Hot R&B/Hip-Hop Singles & Tracks'de 32 ve Hot Rap Singles'da 11 numaraya yükseldi.25 Şarkı ayrıca Mart 2000'de İngiltere listesinde altı numaraya ulaştı.26 "Still D.R.E.", 2000 Grammy Ödülleri'nde En İyi İkili veya Grup Rap Performansı dalında ödüle aday gösterildi, ancak ödülü The Roots ve Erykah Badu'nun "You Got Me" adlı eseri kazandı.27
"Forgot About Dre", ikinci single olarak yayınlandı ve tıpkı önceki single gibi listelerde hit oldu. Billboard Hot 100'de 25, Hot R&B/Hip-Hop Singles & Tracks'de 14 ve Rhythmic Top 40'ta üç numaraya yükseldi.28 Şarkı ayrıca Haziran 2000'de İngiltere listesinde yedi numaraya ulaştı.29 Şarkı için çekilen video klip, 2000'de En İyi Rap Video Klibi dalında MTV Video Müzik Ödülü kazandı. Ayrıca 2001 Grammy Ödülleri'nde Dr. Dre ve Eminem'e En İyi İkili veya Grup Rap Performansı ödülünü kazandırdı.30 "The Next Episode" üçüncü ve son single olarak piyasaya çıktı. Billboard Hot 100'de 23, Hot R&B/Hip-Hop Singles & Tracks'de 11 ve Rhythmic Top 40'ta iki numaraya yükseldi.31 Ayrıca Şubat 2001'de İngiltere'de üç numara oldu.32 Şarkı, 2001'de En İyi İkili veya Grup Rap Performansı dalında Grammy adaylarından biriydi, ancak ödülü yine "Forgot About Dre" adlı eseriyle Dr. Dre aldı.33
Albüm, yayınlandığı hafta ülkesinde 516 bin kopya satarak Amerikan Billboard 200 listesine iki numaradan giriş yaptı.34 Billboard{{'}}un Top R&B/Hip-Hop Albums listelerinde zirveye yerleşti.35 Albüm, Kanada'da da iki numaraya ulaştı.36 Avrupa'da orta seviyede başarılar elde eden 2001; İngiltere'de dört, İrlanda'da yedi, Fransa'da 15, Hollanda'da 17 ve Norveç'te 26 numaraya yükseldi. Ayrıca Yeni Zelanda listesinde 11. sıraya ulaştı.37 2000 yılı sonunda albüm, Billboard yıl sonu listesinde beş numarada ve R&B/hip-hop yıl sonu listesinde bir numarada yer alıyordu.3839 2003'te listelere tekrar giriş yapan albüm, İngiltere'de 61 ve İrlanda'da 30 numaraya kadar yükseldi.40 Temmuz 2008 itibarıyla 2001{{'}}in Amerika Birleşik Devletleri'nde 7.23 milyonluk satışa ulaştığı bilinmektedir.41 Albüm, RIAA'den altı kez platin plak kazandı.42 Bu albüm, Dre'nin üç platin plağı olan önceki albümü The Chronic{{'}}ten daha çok sattı.43
Albümün aldığı eleştiriler farklı farklı oldu. Rolling Stone dergisinin hazırladığı The Immortals - The Greatest Artists of All Time (Ölümsüzler - Tüm Zamanların En Büyük Sanatçıları) listesinde 54 numarada yer aldı. Yazdığı özette Kanye West, "Xxplosive"in kendisine nasıl ilham verdiğini anlattı: "2001 albümündeki 'Xxplosive', tüm soundumu aldığım yer bu. Şarkıyı dinlerseniz, soul ritmine sahip ve bu da Dre'nin ağır davullarıyla sağlanmış. Jay-Z'nin Dynasty albümü için yaptığım 'This Can't Be Life' parçasını ve ardından 'Xxplosive'i dinleyin. Doğrudan bir ısırık. "44 Allmusic yazarı Stephen Thomas Erlewine'in yorumu şöyleydi: "2001, Slim Shady karar tutarlı ya da çarpıcı değil, ama müziği her zaman karakter dolu."45 Entertainment Weekly{{'}}den Tom Sinclair, prodüksiyonu "Dr. Dre'den alışılmadık seyrek sound" sözleriyle övdü. "3 milyonu aşkın kişinin The Chronic ve Snoop Dogg'un Dre prodüksiyonu Doggystyle{{'}}ını alması gibi bağımlılık yapıyor." dedi ve ekledi: "Eğer 'besteci' sıfatını hak eden bir rap prodüktörü varsa, o da Dre'dir."46 NME, Dr. Dre'nin tarzı geliştirmediğini ifade ederken, "kısım kısım yeterince güçlü, ama Will Smith'i korkutacak kadar zekice değil" dedi.47 PopMatters yazarı Chris Massey, "müzikal bakımdan 2001, herhangi bir gangsta rap albümünün olabileceği en parlak albüm" yorumunu yaptı.48 Time yazarı Christopher John Farley, "beatler taze ve kapsayıcı ve Dre'nin Eminem ve Snoop Dogg ile düetleri gaddarlık ve kıvrak zeka sahibi" dedi.49
Albüm, olumsuz yorumlar da aldı. The Village Voice{{'}}dan Robert Christgau, Dr. Dre'nin kadını aşağılayan sözlerini eleştirdi.50 Allmusic'den Erlewine, çok sayıdaki konuk rapçilerin albüme etkisinden söz etti ve Dre'nin neden "monoton rapçiler"le düet yaptığını sorguladı. "Albümün bu düetlerden önemli ölçüde zarar gördüğünü" söylerken, şarkı sözlerini de "tekrarlanıp duruyor ve gangsta klişeleriyle dolu" sözleriyle eleştirdi.51 Sinclair şarkı sözlerini "iğrenç" olarak nitelendirirken, "ama bunların hiçbiri Dre'nin başarısını bozmamalı" dedi.52 Massey, sözleri "egemen inançların yansımasından çok, bir dünya görüşünün karikatürü" olarak değerlendirdi.53 Mart 2006 sayısında En İyi 100 Albüm (1995–2005) listesini yayınlayan Hip Hop Connection, 2001{{'}}e 10 numarada yer verdi.54
Bilgiler RapBasement.com'dan alındı.55
Notlar
Dr. Dre – idarî yapımcı, rapçi, prodüktör, miks
Mel-Man – rapçi, prodüktör
Lord Finesse – prodüktör
Eminem – rapçi, vokal
Snoop Dogg – rapçi, vokal
Hittman – rapçi
Xzibit – rapçi
Kurupt – rapçi, vokal
Ms. Roq – rapçi
Devin the Dude – rapçi, vokal
Nate Dogg – rapçi
Six-Two – rapçi
MC Ren – vokal
Tommy Chong – vokal
Knoc-turn'al – rapçi, vokal
Defari – rapçi
Time Bomb – rapçi
King Tee – rapçi
Kokane – rapçi
Mary J. Blige – rapçi
Rell – rapçi
Jake Steed – rapçi
Eddie Griffin – rapçi
Charis Henry – rapçi
Traci Nelson – rapçi
Ian Sanchez – rapçi
Colin Wolfe – bass
Mike Elizondo – bas
Preston Crumo – bas
Sean Cruse – gitar
Camara Kambon – klavye
Scott Storch – klavye
Jason Hann – perküsyon
Taku Hirano – perküsyon
DJ Pen – scratchler
Larry Chatman – prodüksiyon yöneticisi
Kirdis G. Tucker – Aftermath ürün yöneticisi
Charles "Big Chuck" Stanton – A&R yöneticisi
Mike Lynn – A&R yöneticisi
Damon "Bing" Chatman – Aftermath proje koordinatörü
Michelle Thomas – Interscope ürün yöneticisi
Andrew Van Meter – Interscope prodüksiyon koordinatörü
Ekaterina Kenney – Interscope fotoğraf çekimi koordinatörü
Richard "Segal" Huredia – fotoğrafçı, mühendis
Brian "Big Bass" Gardner – mastering
Paul Foley – albüm editörü
Stan Musilik – fotoğrafçı
Donn Thompson – fotoğrafçı
Jason Clark – sanat yönetmeni, tasarımcı
Yıl | Liste | Tepe noktası |
---|---|---|
1999 | ABD Billboard 20058 | 2 |
ABD Billboard Top R&B/Hip-Hop Albums59 | 1 | |
Birleşik Krallık Albüm Listesi60 | 4 | |
Hollanda Albüm Listesi61 | 17 | |
2000 | Belçika Albüm Listesi (Flanders)62 | 13 |
Belçika Albüm Listesi (Valonya)63 | 36 | |
Fransa Albüm Listesi64 | 15 | |
İsviçre Albüm Listesi65 | 50 | |
Kanada Albüm Listesi66 | 2 | |
Norveç Albüm Listesi67 | 26 | |
Yeni Zelanda Albüm Listesi68 | 11 | |
2001 | İrlanda Albüm Listesi69 | 7 |
2011 | ABD Billboard Top Catalog Albums70 | 32 |
Liste (2000) | Pozisyon |
---|---|
ABD Billboard 20071 | 5 |
ABD Billboard Top R&B/Hip-Hop Albums72 | 1 |
Liste (2000'ler) | Pozisyon |
---|---|
ABD Billboard 20073 | 17 |
ABD Billboard Top R&B/Hip-Hop Albums74 | 1 |
Orijinal kaynak: 2001 (albüm). Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Soren Baker (2002-10-29). Royce Da 5'9" Isn't Eminem's Shadow . MTV. 2007-07-22 tarihinde erişilmiştir. ↩
Selina Thompson. Royce Da 5'9 Interview . The Situation. 2008-06-12 tarihinde erişilmiştir. ↩
Dr. Dre - Pretox CD 1 . DatPiff.com. 2008-05-12 tarihinde erişilmiştir. ↩
Josh Tyrangiel (2001-09-15). In the Doctor's House . Time. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
Jon Pareles (1999-11-14). Music; Still Tough, Still Authentic. Still Relevant?. The New York Times. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
Jason Birchmeier. [ Scott Storch > Biography]. Allmusic. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
Jon Pareles (1999-11-14). The Street Talk, He Says, Is a Bum Rap. The New York Times. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
[ 2001 - Billboard Singles]. Allmusic. 2008-05-24 tarihinde erişilmiştir. ↩
UK Top 40 Hit Database . everyHit.com. 2008-05-24 tarihinde erişilmiştir. Not: Kullanıcının parametre kullanarak arama yapması gerekmektedir, "Dr Dre" gibi. ↩
Grammy Searchable database . Grammy. 2008-05-24 tarihinde erişilmiştir. Not: Kullanıcının parametre kullanarak arama yapması gerekmektedir, "Dr Dre" gibi ↩
Columnist. Korn Is Cream Of New Chart Crop . Billboard. 2010-05-12 tarihinde erişilmiştir. ↩
R&B/Hip-Hop Albums - Week of December 04, 1999 . Billboard. 2010-05-12 tarihinde erişilmiştir. ↩
The Billboard 200 2000 . Billboard. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
Top R&B/Hip-Hop Albums 2000 . Billboard. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
Dr. Dre - 2001 Music Charts . aCharts. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
Cohen, Jonathan. "Dr. Dre: 'Detox' Due In 'November Or December'" . Billboard. 2007-07-23 tarihinde erişilmiştir. ↩
RIAA Searchable database - 2001 . Recording Industry Association of America. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
RIAA Searchable database - The Chronic . Recording Industry Association of America. 2008-05-25 tarihinde erişilmiştir. ↩
Kanye West (2005-04-07). The Immortals - The Greatest Artists of All Time . Rolling Stone. 2008-05-21 tarihinde erişilmiştir. ↩
Stephen Thomas Erlewine. [ 2001 > Overview]. Allmusic. 2008-05-21 tarihinde erişilmiştir. ↩
Tom Sinclair (1999-11-15). Music Review - 2001 (1999) . Entertainment Weekly. 2008-05-21 tarihinde erişilmiştir. ↩
Review: 2001 . NME (1999-11-18). 2008-05-21 tarihinde erişilmiştir. adresinden 2009-05-14 tarihinde erişilmiştir. ↩
Chris Massey. Review: 2001 . PopMatters. 2008-05-21 tarihinde erişilmiştir. ↩
Christopher John Farley (1999-11-29). Review: 2001 . Time. 2008-05-21 tarihinde erişilmiştir. ↩
Staff. "100 Best Album (1995–2005) ". Hip Hop Connection: Sayı 198. Mart 2006. 2009-08-14 tarihinde erişilmiştir. adresinden 2009-08-16 tarihinde arşivlenmiştir. ↩
The Chronic 2001: Credits . RapBasement.com. 2010-10-09 tarihinde erişilmiştir. ↩
Dr. Dre's Sample-Based Music . WhoSampled.com. 2011-01-09 tarihinde erişilmiştir. ↩
[ 2001 - Billboard Albums]. Allmusic. Accessed March 10, 2011. ↩
Dr. Dre - 2001 . NewZealandCharts. 2011-03-10 tarihinde erişilmiştir. ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page